Hamilelikte Testler, Tetkikler, Tahliller, Ölçümler

Hamilelikte Testler, Tetkikler, Tahliller, Ölçümler

İkili Tarama Testi ( 11-14 Testi )

İkili tarama diğer bir adıyla 11-14 testi gebelikte bebeğin down sendromu taşıyıp taşımadığını tespit etmek için uygulanır. İkili test gebeliğin 11-14 haftaları arasında yapılır. Böylece bebekte down sendromu var ise erken haftalarda tespit edilmiş olur.

İkili test ultrason ile muayene ve anneden alınan kan örneği ile yapılır. Ultrasonda bebeğin ensesinin arkasında bulunan sıvı kısmın kalınlığına ve burun kemiğinin oluşup oluşmadığına bakılır.

Kan testinde ise Beta HCG ve PAPP-A değerlerine bakılır. HCG hamilelik hormonudur ve gebelik ilerledikçe bu hormonda azalma olur. Trizomi 21 taşıyan bebeklerde ise hormonun azalmasında yavaşlama görünür. PAPP-A maddesi ise hamilelik ilerledikçe kandaki oranı artar aynı şekilde trizomi 21 taşıyan bebeklerde bu artışta azalma görünür.

Yapılan testlerde sonuçların pozitif çıkması bebeğin kesinlikle down sendromlu olduğu anlamına gelmez. Diğer bebeklere göre riskin yüksek olduğunu ve tanı konmaya yönelik başka tetkiklerin yapılması gerektiği anlamına gelir. Aynı şekilde testin negatif çıkması da bebeğin kesinlikle kromozom bozukluğu taşımadığı anlamına gelmez. Negatif çıkması aynı yaştaki diğer hamileler ve bebekleriyle kıyaslandığında riskin daha az olduğunu gösterebilir.

Down sendromlu bebek sahibi olmak her anne adayında görülebilir ancak yaş ilerledikçe riskin arttığı da gözlemlenmiştir.

Üçlü Tarama Testi

Üçlü tarama testi anne karnındaki bebekte down sendromu (trizomi 21), nöral tüp defekti (NTP) ve trizomi 18 adı verilen hastalığın olma olasılığını araştırmayı sağlayan bir tür kan incelemesidir. Üçlü tarama testi hamileliğin 16-18 haftaları arasında yapıldığı gibi gerekli görüldüğü durumlarda 15-22 haftaları arasında da yapılabilmektedir.

Testin yapılabilmesi için anne adayından kan örneği alınır. Alınan bu kan örneğinde; HCG, Alfa-feto Protein (AFP) ve Estriol (E3) değerlerine bakılmaktadır.

Test değerlendirilirken bazı hususlar göz önünde bulundurulur. Bunlardan bazıları; anne adayının yaşı, boyu, kilosu, sigara kullanımı ve gebelik haftasıdır. Testin yapıldığı hafta önemli bir etken olduğundan son regl tarihini doğru vermemiz gerekir.

Üçlü tarama testi yapılan anne adaylarının bebeklerinin tamamında down sendromu belirleme oranı %70 kadardır. Bu sebeple her pozitif çıkan test sonucu bebeğin down sendromu taşıdığı anlamına gelmez. Testten çıkan sonuca ve anne adayının yaşı ile diğer etkenler göz önünde bulundurularak ultrason taraması veya amniyosentez istenebilir. Unutmayalım ki her test sonucu kişiye özgündür ve genelleme yapılamaz. Bu sebeple test sonucunu doktorunuz değerlendirmeden genel bir araştırma yaparak fikir sahibi olmak sağlıklı değildir.

Kan Biyokimyası Testi

Kan biyokimyası; kişide varsa hastalıkların tespiti ve ilerleyişi veya oluşabilecek hastalıklara karşı önlem almak için istenir.

Kan testinde bakılan değerler ise; Kalsiyum, Fosfor, Üre(BUN), Glukoz, TP (Total Protein), HB(Hemoglobin), UA (Ürik Asit), BIL-D (Bilirubin Direkt), BIL-T (Bilirubin Total), SGOT, AST, SGPT, ALT, GGT testleridir.

Hamilelikle birlikte kan biyokimyasında değişiklikler meydana gelir. Bu sebeple sonuçlar değerlendirilirken normal referans değerlerinin dışında yorum yapılması gerekir. Test sonuçlarını doktorunuza göstermeden incelemede bulunmak kafanızı karıştırabilir. Her testin sonucunu hamileliğin gerektirdiği biçimde doktorunuz değerlendirecektir.

Kan testi referans değerlerini etkileyen bazı unsurlar bulunmaktadır. Bunlar; yaş, cinsiyet, diyet, ilaçlar, fiziksel aktivite, hamilelik, biyolojik ritim, vücut ağırlığı, kişisel alışkanlıklar, testlerin yapım aşamasında kullanılan yöntemler ve kan örneklerinin alındığı koşullar.

Kan biyokimyasını belli bir hastalığı olmayan anne adayından istenip istenmemesi konusunda ortak bir payda bulunmamaktadır. Ancak doktorunuz sizden testi istediğinde yaptırmayı ihmal ettirmeyiniz. Doktorunuz sizin için en sağlıklı kararı verecek olan kişidir, unutmayınız.

Kan Uyuşmazlığı Testi

Kan uyuşmazlığı anne adayının kan grubunun Rh(-) yani negatif ,baba adayının kan grubunun Rh(+) yani pozitif olması durumunda meydana gelir. Bu duruma Rh uygunsuzluğu (kan uyuşmazlığı) denir. Anne ve baba adayının parmaktan alınan kanla yapılan testte bu durumla karşılaşılırsa kan uyuşmazlığı var demektir. Kan uyuşmazlığının mutlaka bebekte bir sorun açması beklenmez. Kan uyuşmazlığında bebek Rh(-) ise bir problem olmaz ancak bebek Rh(+) ise bazı sorunlara yol açabilir.

Kan uyuşmazlığı ile ilgili en sağlıklı ve detaylı bilgiyi doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.

NST Testi ( Non Stres Test )

NST; anne karnındaki bebeğin kalp atışının hızını ve kalp atışlarının bebeğin hareketleriyle ile birlikte hızdaki artışını gözlemlemek amacıyla yapılır. NST bebeğin iyilik halinin gözlemlenmesinde ağrısız ve zararsız bir yöntemdir.

Testin yemekten iki saat sonra yapılması iyi sonuç verme açısından önemlidir. Aynı şekilde anne adayının test yapılmadan iki saat önce kendini yoracak eylemlerde bulunmaması ve sigara içmemesi de gereklidir. Test uygulanırken bebeğin uykuda olması ya da anne adayının yaşı gibi faktörler sonuçta etkili olabilir.

NST uygulanırken ölçüm cihazının prob olarak adlandırılan iki ucu anne adayının karnına sabitlenir. Bu iki uçtan biri bebeğin kalp atım hızını diğeri ise rahim kasılmalarını algılamaktadır. Bunların dışında anne adayının eline bir buton verilir ve bebeğin hareketlerini her hissettiklerinde butona basmaları istenir. Yaklaşık 20 dakika süren testin sonucunda cihaz tarafından algılanan kalp atım hızı ve rahim kasılmaları grafik halinde kağıda aktarılır. Doktorunuz bu grafiği inceleyerek bebeğin sağlığı hakkında fikir edinebilir.

Normal seyrinde olan gebeliklerde NST 36. haftadan itibaren haftada bir kez,40. haftadan itibaren ise iki ya da üç günde bir yapılması önerilirken; hamileliği altında 28 haftanın altında olanlara ise bu test uygulanmaz.

Anne adayına test uygulanırken 20 dakika içinde en az iki adet 15 saniye süren ve dakikada 15 atımlık bulunan hızlanma varsa test reaktif olarak kabul edilir. NST’nin reaktif olarak kabul edilmesi bebeğin 1 hafta daha güvende olacağı anlamına gelir. 20 dakikalık test süresince istenen artışlar oluşmazsa test 40 dakikaya uzatılır. İkinci 20 dakikanın sonunda beklenen artışlar hala mevcut değilse test non-reaktif olarak değrlendirilir. Test sonucunun non-reaktif olması bebeğin mutlak suretle sıkıntılı bir durum içinde olduğu anlamına gelmez. Test süresince bebek uykuda ya da anne adayı aç olabilir. Bir süre beklendikten sonra test tekrar uygulanır. Eğer doktorunuz gerekli görürse sizden kontraksiyon stres testi (CST, OCT), biyofizik profil, doppler, ultrason gibi ileri düzeyde testler isteyebilir ve çıkan sonuçlara göre değerlendirmelerde bulunabilir.

Hamilelik ve Şeker Yükleme Testi ( PPG-OGTT )

Hamilelikten önce anne adayının şeker hastalığı olmamasına rağmen gebelik döneminde kandaki şeker (glikoz) seviyesinde yükselme görülebilir. Bu durumda anne adayında gebelik şekeri çıkma ihtimali doğar.

Şeker tarama testi anne adayında bir şikâyet bulunmasa dahi gebeliğin 24-28 haftasında yapılır. Tokluk kan şekeri testi (PPG) günün herhangi bir saatinde açlık ya da tokluk durumuna bakılmadan anne adayına 50 gr glikoz (saf şeker) içirilmesiyle yapılır. Glikoz içen anne adayından 1 saat sonra kan alınarak test yapılır. Yapılan testin sonucunda değerler yüksek çıkarsa anne adayına 100 gram şeker yükleme testi (OGTT) yapılır.

OGTT (Şeker Yükleme Testi) dört aşamadan oluşur. Anne adayının 12 saatlik aç kalmasının ardından açlık kan şekerine ve 100 gram glikoz içtikten bir, iki ve üç saat sonra damardan alınan kan ile tokluk kan şekerine bakılır. Yapılan ölçümlerin değerlerine göre anne adayı yakın takibe alınması gerekebilir.

Tam İdrar Tahlili ( TİT )

Tam idrar tahlili tanı koymada yararlı, yapılması kolay ve ucuz bir tahlil türüdür. Tam idrar tahlilinde sonuçlara göre enfeksiyon varlığı ve hangi derecede olduğu hakkında bilgi edinilir.

Gebelikte tam idrar tahlili sık sık istenmektedir. Test yapılmasının amacı enfeksiyon varsa erken tanıda bulunmak, anne adayının beslenme durumunu ve yeterli miktarda su içip içmediğini değerlendirmektir.

Tam idrar tahlilinde bakılan değerler ise şunlardır; renk, görünüm, Bilirubin, Dansite (yoğunluk),pH, Protein, Glikoz ve Ketonlardır.

Tam idrar tahlili yapmadan önce idrara renk verecek yiyecekler tüketmeyin ve ağır egzersiz yapmayın. İdrar tahlili yaptırmadan önce aç olmanıza gerek yoktur ancak tahlil regl döneminize denk geliyorsa bu durumu doktorunuzla paylaşmanız gerekir, doktorunuz tahlili erteleyebilir.

Tam Kan Sayımı ( Hemogram )

Tam kan sayımı yani hemogram anne adayının kolundaki toplar damardan alınan kanla yapılan bir tahlildir. Parmak ucu delinerek alınan kanla ile de yapılabilir. Tam kan sayımında kandaki hücrelerin sayısına ve oranlarına bakılarak kontrol yapılır. Bu hücreler alyuvar sayısı (eritrosit), akyuvar sayısı (lökosit) ve platelet gibi hücrelerdir.

Tam kan sayımında bakılan değerler ise; eritrosit, hemoglobin, hematokrit, lökosit, trombosit, retikülosit sayısı, ortalama eritrosit volümü, ortalama eritrosit hemoglobini ve ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonudur. Kandaki bu değerlere bakılarak anne adayında demir eksikliği, B12 veya folik asit vitamini eksikiliği ve kalıtsal bir hastalık taşıyısıcı (akdeniz anemisi gibi) olup olmadığı hakkında fikir edinilir. Anne adayının değerleri düşük görülürse doktor tarafından kendisine ilaç verilerek değerlerinin normale dönmesi sağlanır.

Tansiyon ve Kilo Ölçümü

Tansiyon ölçümü anne adayının her muayene öncesinde yapılan bir kontroldür. Yapılan ölçümler değerlendirilip takip edilir. Anne adayı tansiyon ölçümünden en az beş dakika dinlenmesi ve ölçümü sakin bir şekilde yaptırması gerekir. Tansiyon ölçümü anne adayının sağ kolundan uygun bir manşet hizasında yapılır. Ölçümlerde otomatik tansiyon aletlerinin yanılma olasılığı nedeniyle klasik tansiyon aletleri tercih edilir. Tansiyon ölçümünün önemi gebelik zehirlenmesi ( Preeklampsi ) durumunda erken tanı koyabilme kriterlerinden biri olmasıdır.

Kilo ölçümü hamileliğiniz boyunca ne derecede kilo aldığınızı takip etmek için yapılan bir takiptir. Kilonuzu evde ölçüp doktor kontrolüne gittiğinizde bildirebilirsiniz. Kilo ölçümünü sabah uyandığınızda kahvaltı yapmadan yani aç iken ve hafif kıyafetlerle yapmanız gerekir. Günün diğer saatlerinde ve yemekten sonra kilonuzu kontrol etmek yanıltıcı olabilir.

Hamilelikte aşırı kilo alımı ya da kilo alımının azalması bazı hastalıkların habercisi olabilir. Bu sebeple kilonuzu takip etmeniz önemlidir. Tabi her aşırı kilo alımı ya da kilo alımının azalması hastalık belirtisi olmayabilir. Bu durum beslenme şekliyle de alakalıdır.

TSH ( Tiroid Hormonu ) Ölçümü

TSH hipofiz bezinden salgılanan ve tiroid bezinden T3, T4 hormonlarının üremesini sağlayan bir hormon türüdür.

Anne adayından istenen TSH ölçümünde tiroid ve hormon değerlerine bakılır. Yapılan tetkik sonucu değerlerin yüksek veya düşük çıkması durumunda gerekirse anne adayına tedavi uygulanır.

TSH değerlerinin düşük veya yüksek çıkması; tiroid hormonlarının az çalışmasına ya da gereğinden çok salgılanmasıyla alakalıdır.

Anne adayında yapılan testlerde değerler normal erişkin değerlerine göre farklı ele alınır. Hamilelik öncesinde anne adayında mevcut tiroid bozukluğu var ise duruma göre bazı ek tetkikler istenebilir.

softexen.com